Risico’s bij zuivere aanvaarding van de nalatenschap
Soms lijkt iemand een flink vermogen te bezitten, maar blijkt bij overlijden dat de situatie achter de voordeur heel anders was en laat de overledene flinke schulden na. Erfgenamen moeten eerst goed onderzoek doen, voordat zij de erfenis aanvaarden. Is de erfenis eenmaal aanvaard maar blijkt later dat de nalatenschap negatief is, dan is het kwaad al geschied. De erfgenaam is dan met zijn eigen vermogen aansprakelijk voor de schulden van de overledene. Dat kan voor onaangename verassingen zorgen. Sommige erfrechtspecialisten adviseren daarom standaard om beneficiair te aanvaarden, waardoor erfgenamen niet in privé aansprakelijk zijn, anderen vinden dat een beetje overdreven.
Terwijl de financiën van de overledene worden nageplozen, is het zaak dat er niets met de nalatenschap gebeurt. Als er bijvoorbeeld spullen worden verkocht, word dit gezien als een daad van aanvaarding en is dat onherroepelijk. Er is tot en met de Hoge Raad geprocedeerd over de rekening van een etentje dat erfgenamen betaalden met een pasje van de overledene. Dit werd door het Gerechtshof gezien als een daad van aanvaarding. De Hoge Raad heeft uiteindelijk aangenomen dat het etentje was bedoeld om de begrafenis te regelen en oordeelde dat de betaling niet als aanvaarding van de nalatenschap kon worden beschouwd. De erfgenamen werden daardoor niet aansprakelijk voor de schulden van de overledene, maar ze zijn door het oog van de naald gekropen (arrest 22 mei 2015, ECLI:NL:HR:2015:1284).
Het is belangrijk om niet als erfgenaam op te treden voordat een besluit is genomen over (beneficiair) aanvaarden of het verwerpen van de nalatenschap. Het is bijvoorbeeld ook onverstandig om de woning van de overledene al leeg te maken en de spullen af te voeren, voordat een keuze is gemaakt.
Er is een wetsvoorstel in de maak, waarbij de scherpe kantjes worden verzacht voor erfgenamen die na aanvaarding van de nalatenschap worden geconfronteerd met een onverwachte schuld Deze wet geldt voorlopig echter nog niet. Ook wanneer de wet in werking is getreden zal het echter -om problemen te voorkomen- vaak een verstandige keuze zijn om beneficiair te aanvaarden.